مدرسه پر نشاط



 

بعد از خانواده محیط آموزشی بخشی مهمی از زندگی دانش آموزان را تشکیل می دهد و در فرآیند جامعه پذیری و سرنوشت آنان تاثیر دارد . از جمله عوامل مهمی که در محیط های آموزشی باید به آن ها توجه شود ، شاداب سازی محیط های آموزشی است ، اگر آموزش در محیطی شاداب ارائه شود تلاش معلمان و دست اندرکاران محیط های آموزشی به هدر نمی رود ،؛ زیرا یادگیری در محیط های شاد ، خیلی بهتر و جذاب تر از محیط های خشک و سرد و بی  روح صورت می گیرد . توصیه های زیر می توانند در این باره موثر باشند :

- داشتن نور کافی و مناسب

- داشتن تابلو اعلانات مخصوص کلاس

- استفاده از رنگ های شاد و روشن در رنگ آمیزی دیوارهای و سایر وسایل کلاس با توجه به دوره تحصیلی و جنسیت دانش آموزان

- پرهیز از سخت جلوه دادن مطالب درسی

- گذشت و چشم پوشی از اشتباهات دانش آموزان و پرهیز از آمریت و اندرزگویی فراوان

- دور کردن احساس ناامید ی از دانش اموزان

- تقویت نکات قوت و جنبه های مثبت دانش آموزان

- پرهیز از سرزنش  خانوادگی و فرهنگی دانش آموزان

-اهمیت دادن به تک تک دانش آموزان درعمل

- پرهیز از هر گونه کینه ورزی با دانش آموزان

- توجه بیشتر به خواسته های دانش آموزان

- استفاده از شوخ طبعی و مزاح به اندازه ی مناسب و به جا و به موقع

باید توجه داشت که شوخ طبعی و مزاح با ریشخند ، متلک و تمسخر تفاوت دارد . شیوه ی اول مجاز است و به جو  مثبت کلاس درس کمک می کند ، ولی شیوه ی دوم منفی و بازدارنده ی تفکر و تعمق ذهنی است . به طور کلی شوخ طبعی و مزاح نباید شخصیت و وقار معلم را زیر سوال ببرد .

-نوشتن سخنانی دل پذیر و آموزنده از بزرگان علم و ادب در حیاط مدرسه

- داشتن تابلو اعلانات بزرگ و زیبا برای مطالبی که تا حصول نتیجه ی لازم ، دانش آموزان به آن مطالب مراجعه و توجه داشته باشد .

- تبدیل حیاط مدرسه به فضایی سر سبز و دارای باغچه و گل و گیاه و درخت .

- اجرای برنامه های آموزشی و تربیتی مدرسه با مشارکت و نظر خواهی از عوامل ذی نفع

- برگزاری و مدیریت برنامه های مراسم آغازین (صبحگاه ) و زنگ های تفریح با روش های متنوع و شاد و مناسب

- تقدیر و تشکر از معلمان ، همکاران و یا دانش آموزانی که خدمات شایسته و به موقع انجام می دهند .



امروزه در همه جوامع مدرسه در حکم مهم ترین نهاد تعلیم و تربیت جایگاه  ویژه ای دارد و در کنار خانواده وظیفه تعلیم و تربیت دانش آموزان را به دوش می کشد و انسان امروز به شدت به تربیت رسمی و مدرسه نیاز دارد. زیرا مدرسه محل تجربه و راهنمای زندگی انسان است و بخش مهمی از زندگی دانش آموران مدرسه است زندگی و تربیت برای انسان دو مفهوم لازم و مومند.انسان تا وقتی زنده است به تربیت نیاز دارد و او را تربیت می کنند تا بتواند زندگی کند.تحصیل علم و کسب دانش، چگونه زیستن و تجربه اندوختن از اهداف والای آموزش و پرورش می باشد. اما مدارس امروز به دلیل مختلف خواسته ها و نیازهای اغلب نوجوانان را برآورده نمی کنند و نمی توانند در آنان ایجاد انگیزه نمایند.به عبارتی دیگر تک بعدی شده اند و فقط به جنبه های آموزشی به طور مطلق اهمیت می دهند و نیازهای عاطفی و احساسی و روحی و روانی آنان را در مراتب پایین تر قرار می دهند.برای ایجاد فرآیند یادگیری در محیط های آموزشی، ابتدا باید بستری مناسب فراهم باشد یعنی اینکه دانش آموز ابتدا به مدرسه و مسئولین علاقمند باشد و با روحیه ای شاد و با نشاط وارد این محیط بشود و در فضای آموزشی موجود احساس آرامش و امنیت و شادابی داشته باشد. یادگیری در محیطی توام با تهدید و ترس و ارعاب به سهولت انجام نمی گیرد.در چنین محیط هایی به جای برقرار فرآیند یادگیری متفکرانه هیجانات منفی و واکنش های نامطلوب شکل می گیرد.شادی و نشاط یکی از نیازهای روحی و روانی انسان است که در بسیاری از جنبه های حیاتی نقش موثری ایفا می کند و از نگاه صاحب نظران پیش نیاز اساسی و بستر لازم برای یک نظام تعلیم و تربیت پویا است. به عبارت دیگر نشاط به زندگی انسان معنا و مفهوم خاص می بخشد و حتی عواطف منفی ای مانند: ناکامی، ترس، نگرانی و ناامیدی را کاهش می دهد.یکی از عوامل موثر و مهم برای ایجاد نشاط و شاد بودن لبخند است چهره های متبسم و خوش رویی افراد عامل موثری است که به فضای آموزشی نشاط بیشتری می بخشد و با آفرینش لبخند می توان به محیط شادابی داد.شاید برای معدودی از دانش آموزان مدرسه» تنها مکانی است که در آن جا غم ها و مشکلاتشان را فراموش می کنند و تصور می نمایند که ساعاتی که در مدرسه سپری می کنند از غصه هایشان کاسته می شود و این تغییر روحیه عامل موثری در شادابی آنان می باشد.همکاران محترم فرهنگی لطفا به این احساس زیبا و خوشایند آنها توجه لازم را داشته باشیم و آنان را درک نماییم.استفاده از دو عنصر محبت و عاطفه، لبخند و شادی بزرگ ترین سرمایه موجود در مدارس می تواند تاثیرات بسزایی داشته باشد و هم چنین اگر روابط حاکم بر دانش آموز لذت بخش و صمیمی توام با محبت و احترام باشد و برنامه های آموزشی متعالی باشند این محیط برای آنان بسیار دوست داشتنی و لذت بخش می باشد.پس می توان چنین گفت: که یکی از مهم ترین کارکردهای نظام آموزشی تربیت انسان هایی است که بتوانند با حضوری فعال پویا و با نشاط در نظام اجتماعی موثر و شاداب زندگی کنند و در عبور از فراز و فرودهای زندگی و یافتن راه درست از خطا موفق باشند.به امید این که این مهم در آینده ای نه چندان دور تحقق یابد


شادی احساس و هیجانی است که هنگام ی نیازهای انسان در او پدید می آیدوزندگی را خشنود می سازد.شادی دارای گستره وسیعی است اما در یک تقسیم بندی کلی به دو نوع شادی های واقعی،عمیق و تعالی بخش و شادی های گذرا تقسیم می شود.شاد زیستن پاسخی به چگونه زیستن بوده و عامل تقویت اراده انسان است.ویژگی های مشترک افراد شاد عبارتنداز:عمل مثبت علاوه بر اندیشه مثبت،طلب آنچه که احتیاج دارند،مشتاق تغییر بودن و هراس نداشتن از تغییروشناخت فرصت ها و برنامه ریزی برای آینده.
شادی به وسیله اصولی تحقق می یابدکه عبارتنداز:اصول زیستی،اصول روانشناختی،اصول اجتماعی و اصول معنوی
با توجه به تاثیر مسائل روانی بر عملکرد فردی و سازمانی کارکنان بحث "شادی" در سازمان ها دارای اهمیت خاصی بوده و بر اساس تحقیقاتی که توسط موسسه ای در بریتانیا صورت گرفته برای"شادی" شاخصی تعریف گردیده و بر این اساس افراد شاغل در سازمان ها دارای درجات مختلفی از شادی بوده اند.همچنین بر اساس مطالعات صورت گرفته رابطه مستقیمی میان شادی در سازمان و بهره وری برقرار بوده و با افزایش شادی کارکنان بهره وری آنها نیز افزایش می یابد،لذا آموزش شادی در سازمان ها دارای مزایای زیادی بوده و با صرف هزینه ای کم می توان به مزایای پایدار سازمانی و فردی دست یافت.
در این مقاله سعی گردیده تا با ارائه تعریفی از شادی و راههای تحقق آن افراد را به"شاد بودن"تشویق نموده و همچنین با برشمردن مزایای شادی برای سازمان ها و مدیران،آنها را به ایجاد محیطی شاد برای کارکنان ترغیب نمود.
مقدمه
انسان به طور فطری از غم گریزان و به سوی شادی در حرکت است. شادی و نشاط نه تنها بر روح و روان انسان، بلکه بر جسم او نیز تأثیر می گذارد. از نگاه اجتماعی، نیز شادمانی، قلب ها را به یکدیگر نزدیک و ترس، نگرانی، ناکامی و بدگمانی را بی اثر می کند. ارسطو می گوید: شادی، بهترین چیزهاست و آن قدر اهمیت دارد که دیگر چیزها وسیله به دست آوردن آن هستند.» دین مقدس اسلام نیز که تأمین کننده صلاح دنیا و آخرت آدمی است، شادی های مناسب و حلال را تأیید می کند و پیروانش را از افسردگی و بی حالی برحذر می دارد.
مواردی مانند قدر زحمت ها و خوبی دیگران را به نیکی دانستن، از موهبت های الهی لذت بردن، مثبت عمل کردن و مثبت اندیشیدن، گشاده رو بودن، در زمان حال زندگی کردن، خودآرایی و آراستگی ظاهر و رضایت داشتن از زندگی، از نمونه های شادی هستند که می توان آنها را در زندگی تجربه کرد.
ارتباط مستقیم شادی کارکنان و بهره وری سازمانها موجب گردیده تا سازمانها جهت دستیابی به بهره وری بیشتر اقدام به ایجاد آموزش های شادی برای کارکنان خود نموده و آنها را ترغیب نمایند تا شاد بوده و این شادی را به خانه های خود نیز ببرند.
تعریف شادی
وقتی آدمی نیاز هایش می شود و به چیز های مورد علاقه اش دست می یابد احساس و هیجانی در او پدید می آید که از آن به شادی و نشاط تعبیر می شود و با واژه هایی چون شادمانی ، سرور ، وجد و . هم معناست.شادی زندگی را خوشایند می سازد و اشتیاق برای پرداختن به فعالیت های اجتماعی را آسان می سازد.ارسطو پروراندن عالی‎ترین صفات و خصایص انسانی را شادمانی می داند.یعنی شادی تنها در لذتهای مادی و گذرا خلاصه نمی شود ، شادمانی واقعی در نزدیک شدن به هدف والای آفرینش و آراسته شدن به خصلت ها و خوی های انسانی و الهی است .به طور خلاصه می توان گفت شادی به طور مطلق امکان پذیر نیست و هر انسانی مطابق جهان بینی و اندیشه های خود اگر به چیز های مورد علاقه اش برسد و از زندگی اش رضایت داشته باشد در خود احساس شادی می نماید.
شادی از انفعالات و کیفیات انسانی محسوب شده و زاده تاثر نفس از امری مطلوب و دوست داشتنی است .درروایات آمده است که معصومان و مومنان حزن و اندوهشان در دلشان و شادی و سرورشان در چهره شان است.در فرهنگ شیعی "شادی " دارای معنا و تفسیر خاصی می باشد.حضرت علی (ع) در نامه 22 نهج البلاغه به عبد الله بن عباس می فرمایند: پس باید شادی تو از دسترسی به امور آخرتت باشد و حسرتت از آنچه از آخرت از دست داده ای.
شادی واژه ای فارسی است که در معنای حاصل مصدری به کار می رود و مهم ترین برابر های آن عبارتند از: شادمانی ، خوشحالی، بهج، بهجت، استبهاج، بشاشت، مسرت، نشاط، طرب، ارتیاح، وجد، انبساط، سرور، فرح، مرحان، خوشدلی، رامش و .
شادی مجموعه ای از صفات مختلف مانند مثبت اندیشی ، مهربانی ، بخشش ، پذیرش خود و دیگران و شاکر بودن است. هر فردی می تواند کاملا از روی میل و اراده بر صفات فوق تاثیر گذاشته و با تقویت آنها به شادی و نشاط زندگی خود بیفزاید.
در دانش روانشناسی تعریف های پراکنده ای از هیجان شادی شده است و در آنها شادی به عنوان ترکیبی از عاطفه مثبت بالا و عاطفه منفی پایین و احساس مثبتی که از حس و پیروزی ناشی می شود، معنی شده است.
هنری مور می گوید:یکی از غریب‎ترین نشانه های مشخص عصر ما که کم تر قابل تفسیر است غفلت روانشناسان از موضوع شادی است یعنی همان حالت درونی که افلاطون و ارسطو و تقریبا تمام متفکران برجسته گذشته آن را بهترین متاعی دانسته اند که از راه فعالیت قابل حصول است.

انواع شادی و شادمانی :
نشاط و شادمانی گستره ای وسیع دارد اما در یک تقسیم بندی می توان آن را به دو قسمت تقسیم کرد :
1-  شادی های واقعی ، عمیق و تعالی بخش:
امام علی (ع) می فرمایند: ((شادی انسان از بدست آوردن چیزی است که هرگز آن را از دست ندهد ))
و برای او مفید خواهد بود هم چنین این شادی از آثار ایمان مذهبی است ،‌که مذهب بر زمینه های پیدایش شادی سفارش کرده و نشانه هایش را ستوده و راه رسیدن به آن و بهره مندی کامل از آن را پیش رو قرار داده است .
راز و نیاز عاشقانه دعا و نیایش باشور و حال ،‌نماز با حضور قلب ، کمک به انسانی افتاده نوازش یتیمی غمگین ، سیر کردن گرسنه ای بی نوا ، دیدار بستگان ، گفتگو با دوستی صمیمی ، ابراز عشق به همسر و فرزندان و . که همگی مصادیق ایجاد سرور در دلها است و از سفارشهای دین می باشد ، همان سرور و نشاطی را به دنبال دارد که دیدن بهار طرب انگیز و صبح پر لطافت و قطره ای شبنم بر رخسار گل سرخ و زمزمه ی جویبار و وزش نسیم روح اقرا دارد ، بلکه بیشتر چرا که در روایت داریم         
(( در بهشت خانه ای وجود دارد به نام خانه شادی و تنها کسی که یتیمان و بچه ها را خوشحال کند به آن داخل می شود . )) و لذت شادی آخرت بسیار پایدارتر است .
2-    شادی های گذرا :
که به سبب هیجانات موقت و عوامل ساختگی و فعالیتهای زیانبار پدید می آید مانند شادی ناشی از مصرف مواد مخدر و موسیقی های مبتذل و
نبودن لذت های واقعی سبب می شود که مردم به دنبال هیجانهای تازه باشند و این هیجانها وقتی به اوج می رسند دلتنگی به دنبال دارند چرا که هیجان تجربه می شود ولی شخص رشد نکرده و مرزهای روانی اش افزایش پیدا نمی کند . این گونه شادیها که توأم با هوسرانی و شهوت است انسان را به سرعت از خدا دور کرده ،‌از درک حقایق باز می دارد و واقعیت ها را شوخی جلوه خواهد داد. .
لذت و خوشی تنها با عوامل مادی بدست نمی آید عوامل معنوی نیز در ایجاد شادی موثرند. گاهی انجام کارهایی که عادتاً باید لذت بخش باشند نه تنها لذتی به انسان نمی بخشد بلکه عذاب وجدان و تشویش روحی نیز می آورد. چرا که روح و وجدان آماده لذت بردن نیستند. ی تمایلات به هر صورت و در هر شرایط شادی آور نیست گاه پرهیز از لذت ، لذت بخش تر از نیل به لذت است . اگر چه شادی یک احساس درونی با منشأ باطنی است و آثار بیرونی هم دارد ،‌اما تا قلباً خود را آماده خوش رفتاری و خوش رویی نکنیم در رفتارمان تجلی پیدا نخواهد کرد و در این صورت است که احساس انبساط خاطر و روحیه ی مثبت می کنیم و احساس امنیت روانی و احترام به خویشتن ، آرامش روحی و رضایت مندی کرده ، هیجانی مثبت و انرژی زا به نام شادی و شادمانی در خود به وجود آورده .
ضرورت شادی و شاد زیستن :
شاد زیستن پاسخی به چگونه زیستن است برای جوانانی که زندگی هدفمند را جستجو می کنند و از بی حسی بی حالی و پوچی که از شاخصه های انسانهای وابسته به دنیاست گریزانند .
نشاط نیروزا ، تکاپو بخش و عامل تقویت اراده انسان است که به پشتوانه ی آن استعدادها و توان مندیهای او رشد می کند و به راحتی به اهداف خود دست می یابد، ‌شادمانی زندگی را خوشایند می سازد و اشتیاق افراد را برای پرداختن به فعالیتهای اجتماعی آنان می نمایند .
امام رضا (ع) در ضرورت شادی و تفریح جایگاه ویژه ای در تقسیم بندی اوقات و نظم روزانه اختصاص داده اند و توصیه نموده اند که (( ساعتی از روز را به تفریحات خود اختصاص دهید و از مسرت وشادیِ ساعات تفریح نیروی انجام وظایف وقتهای دیگر را تامین کنید . ))
با شادی زندگی معنا می یابد و عواطف منفی مانند ناکامی و ناامیدی و ترس و نگرانی بی اثر می شود انسان در پرتو شادی می‎تواند خویش را بسازد و قله های سلوک را بپیماید و در اجتماع نقش سازنده ی خود را در زمینه های فرهنگی و سایر و اقتصادی ایفا کند.
ضرورت شادی در برنامه ریزی اقتصادی و اجتماعی دولتها نیز خود را نشان می دهد و اگر دولت به بالابردن سطح شادی در جامعه توجه کنند در اجرای برنامه های خود موفق ترند چرا که با شاد یا غم گین شدن یک نفر تمامی جامعه تأثیر می پذیرد ، یعنی غم یا شادی فردی نیست و در یک جا باقی نمی ماند بلکه به همه افراد سرایت می کند .
انسان اگر بخواهد ، به طور یقین می تواند زندگی شاد و سالمی داشته باشد . فقط کافی است که از داشته های خود بهتر بهره‎گیری کند تا بر اساس آن شادتر و با نشاط تر زندگی کند . (( رحیمی ، یگانه ، 1386، (37-25 )  ))
شادی و نشاط نیاز طبیعی انسان است و در همه افراد وجود دارد و باید به درستی به آن پاسخ داده شود . استاد مطهری ، نیاز به شادی و نشاط را مانند نیاز به غذا می داند که ضرورتی اساسی برای ادامه حیات و سلامت جسم و روان انسان است . روانشناسان علاقمند به مطالعه در حوزه شادی و شادابی ، بر شیوه های مثبت زندگی کردن و از جمله بر قضاوت های شناختی و ادراکی ما درباره آسایش متمرکز شده اند . به عبارت دیگر می خواهند بدانند چه چیزی انسان را شاد می کند و تعریف و درک ما از شادی و شادابی چیست ؟ به عنوان مثال : آیا پول و ثروت کلید شادی و شادمانی است و آدم های ثروتمند از آدام هایی که زندگی آنان تامین نیست شادترند ؟ شاید کسانی که دچار مشکلات اقتصادی و معیشتی هستند بر این باور باشند که افراد ثروتمند حتما از زندگی شادمانه تری برخوردارند این افراد اگر معتقدند که پول شادی می آورد در این باور خود تجدید نظر کنند !
برنامه ریزی برای شادی و شادمانه زیستن
برنامه ریزی برای شادمانه زیستن کار بزرگ و دشواری است و تلاش کردن برای رسیدن به شادی و نشاط به این معناست که زحمت زندگی دشوار را به جان باید خرید. اگر فلسفه اصلی شما این باشد که عنان زندگی تان در دست شماست و با وجود تمام مشکلات پیش روی خود می توانید با انتخاب های درست خویش شادمان باشید و فرصت بی نظیری به دست خواهید آورد تا از زندگی لذت ببرید. با جستجوی شادی و گشاده رویی تقریباً به فردی تبدیل خواهید شد که دیگران می توانند روابط سودمند و صمیمانه ای با شما داشته باشند. برخورداری از فرهنگ تفسیر مثبت وقایع روزمره ی زندگی نگاه مثبت به محیط و اطرافیان و خلاصه اعتقاد به معنی دار بودن حیات و این که حتی در رنج و سختی های زندگی هم نوعی دلیل و معنا وجود دارد، ‌می تواند سلامت هیجانی و نشاط ما را تأمین کند. دکتر الیس از مشهورترین روان شناسان بالینی در جهان معتقد است که از جمله موانع اصلی یک زندگی پر نشاط و آرام داشتن تصورات نامعقول و افکار منفی و مخرب است. باورهای منفی موجب بروز احساسات و هیجانات منفی، نابسامانی مانند احساس گناه و ناشکیبائی در برابر مشکلات ، ‌احساس ناکار آمدی، کمال گرایی افراطی،‌ انتظارات و توقعات بی جا، ‌عصبانیت و آذردگی شدید از اطرافیان و همکاران می شود که هر یک به نوبه ی خود می تواند مانعی برای شادی و نشاط ما باشد .
برای شادمانه زیستن نیازمند درمان عقلانی هیجانی هستیم تا افکار و هیجانهای منفی خود را کشف کنیم و کنار بگذاریم .
محققان معتقدند که ویژگی های عاطفی ، روانی و شخصیتی افراد ، نوع تربیت و فضایی که در آن پرورش یافته اند، نقش اساسی در شادابی و غم گینی آنان دارد. در عین حال جدا از دلایل و موارد خاص می توان عوامل مشترکی را بر شمرد که معمولاً خاستگاه شادی انسانها به شمار می آیند.
مثبت اندیشی شادی آفرین است ،‌مثبت اندیشان به نتایج مثبت می رسند ،‌احساسات مثبت افکار مثبت می آفریند و احساسات مثبت هم موجب پیدایش افکار و احساسات مثبت می شود خوش بینی نسبت به حال و آینده و تفسیر مثبت داشتن از رخدادهای زندگی شادی آفرین است در حالی که بدبینی و بدگمانی و اطرافیان رنجش آور و مشکل ساز است. یاد آوری خاطره ها و رویدادهای خوش زندگی می‎تواند شادی آفرین باشد.
خیر خواهی و داشتن افکار و احساسات خیرخواهانه ،‌نشاط و شادی آفرین است. انسان به طور طبیعی و ذاتی از کمک به دیگران لذت می برد و نوعی احساس رضایت و آرامش درونی را تجربه می کند و برای او شادی بخش است .
امام علی (ع) به نقل از پیامبر اعظم (ص) می فرماید : کسی که برای رفع نیاز و حاجت انسان مومنی می کوشد مثل این است که تا قیامت عبادت کرده است و به قول حکیم توس :

کسی نیک بیند به هر دو سرا             که نیکی رساند به خلق خدا
توجه داشته باشیم که اندیشیدن به نعمت ها و قدر شناسی از آنها موجب آرامش و نشاط بیشتر ما در زندگی خواهد شد. در حالی که ناسپاسی و بی اعتنایی نیست به داشته ها و توانایی ها ما را دچار رنجش و جدال ذهنی و روانی دائمی می کند. امیدواری مانند نیک بینی و قدر شناسی نقش شگفت آوری در برخورداری از زندگی سالم و پر نشاط ایفا می کند در حالی که نومیدی و یأس موجب رنجوری همیشگی و شکست در زندگی خواهد شد. آموزه های قرآنی ما همواره انسانها را به رحمت خدا و امدادهای الهی امیدوار می کند و نومیدان را شایسته بهره مندی از رحمت خداوندی نمی داند.
برخوردار بودن از یک شبکه خانوادگی دوستانه گسترده و صمیمی دلگرم کننده و نشاط آور است زیرا رابطه خواهی و پیوند جویی مثبت نیاز طبیعی و ضروری انسان در زندگی خانوادگی و اجتماعی است.
از جمله عوامل دیگر و مهم شادمانه زیستن می توان به عفو و بخشش نسبت به دیگران و فرو نشاندن حس انتقام جویی اشاره کرد . انتقام گیری و کینه توزی نسبت به دیگران ما را در یک کشمکش خطرناک فکری و روانی قرار می دهد و موجب تخریب جسم و جان مان می شود.
قابل تأمل است که در قرآن کریم در سوره آل عمران فرو خورندگان خشم، شکیبایان و عفوکنندگان را در شمار انسانهای نیکوکار و متقی قرار می دهد و الگوهای رفتاری پیامبر بزرگوار و امامان معصوم ما هم بر این مهم دلالت دارد.
باید توجه داشته باشیم که گذشت نسبت به دیگران به معنی چشم پوشی از حقوق مشروع و قانونی خود نیست، بلکه در عفو در عین قدرت بر انتقام، پاسخ خداپسندانه و انسان دوستانه ای است که می تواند نقش آموزشی و تربیتی سازنده ای داشته باشد .
شادی جریانی طبیعی است خداوند انسان را برای شاد بودن و لذت بردن از زندگی خلق نموده و تنها یک شرط برای بهره‎مندی کامل از شادی برای انسان قائل شد . و آن رسیدن به دانایی است که در سایه ی دانایی ما می توانیم از شادابی و نشاط بهره مند شویم و طنز هم در زندگی نقش بسیار موثری دارد. طنز می تواند لبخند را به لب ،‌درد را به دل و فکر را به ذهن بیاورد.
شادی کردن و دوری ازغم منفی و احساس خوشبختی کردن از اصلی ترین برنامه های آن است. با عنایت به سخنان بزرگان دین و سفارشاتی که در قرآن کریم شده است اگر بگوییم دین اسلام و فرهنگ اسلامی مساوی است با نشاط، امید و شادی، سخنی به گزاف نگفته ایم. چون در واقع دستورات دین اسلام مبتنی و منطبق بر خواسته های فطری انسان هاست. و برای درست زندگی کردن و سعادتمند شدن هم دراین دنیا و هم درجهان آخرت است. دقت در سخنان ائمه و پیامبر اعظم (ص) اهمیت فوق العاده ی شادی و تبسم و خوشرویی را نشان می دهد.
مصادیقی از غم و شادی در قرآن کریم:
قرآن کریم در آیاتی پراکنده عوامل متعددی که موجب شادی و دوری از غم است بیان می کند. در این مجال برخی از آن ها ارائه می گردد:
- ایمان: مهمترین عامل شادی ایمان به خداست. الا بذکر الله تطمئن القلوب »
- رضایت :  قل بفضل الله  وبرحمته فبذلک فلیفرحوا هو خیر ممّا یجمعونای رسول به خلق بگو شما باید منحصراً بفضل و رحمت خدا شادمان شوید که آنها بهتر ومفید تر از ثروتی است که برخود اندوخته اید .»
-کمک به مسکین (انفاق ): ویطعمون الطعام علی حبه مسکیناً و یتیماً و اسیراً» و طعامشان را به سبب دوستی خدا به مسکین و یتیم و اسیر می دهند وبرای رضای خدا و خداوند در روز قیامت ، روز حساب از آنها استقبال می کند در حالیکه شادمان و مسرورند .
- شادی های بی جا و آثار شوم آن (غم) : و إذا اذقنا الناس رحمة فرحوا بها إن تصبهم سیئة بما قدّمت ایدیهم إذا هم یقنطون
و مردم بر آنند که هرگاه ما به لطف خود رحمتی به آنها چشاندیم شاد شده واگر رنج و بلائی از کرده خودشان ببینند درآن حال از خداوند نومید می‎شوند.» یعنی اگر ما امور را واگذاربه خداوند کنیم دردرونمان شاد خواهیم بود.
ویژگی های افراد شاد:
افراد شاد فقط مثبت نمی اندیشند بلکه مثبت عمل می کنند.
انسان ها در حقیقت در نیازهای کلی خود با هم مشترک هستند ، ولی در شیوه رسیدن به این نیازها با هم متفاوتند . زیرا دیدگاه ها و باورهای آنها از زندگی با هم فرق می کند و چون این دیدگاه ها و باورها فرمان چرخ زندگی را بر عهده دارند ، برای رسیدن به نیازهای کلی ، این چرخ را به مسیرهای گوناگون حرکت می دهند . گاه این چرخ به سمت نیازهای مالی و گاه به طرف نیازهای معنوی ، هنری و فرهنگی کشیده می شود.
دیدگاه های انسان را نمی شود به آسانی دید، زیرا در وجود انسان نهفته هستند . از عمل انسان است که می شود به دیدگاه‎های او پی برد، چرا که عمل انسان نماینده دیدگاه ها و باورهای اوست. برای شاد بودن باید افکار خود را عوض و ذهنیت منفی را از خود دور کنید. افراد، دارای قدرت کنترل مستقیم بر چگونه عمل کردن و چگونه اندیشیدن خود هستند. بنابر این اگر می‎خواهید شخص شادتری باشید ، شادمانه تر و مهربان تر و با عاطفه تر عمل کنید.
انسان های شاد آنچه را که احتیاج دارند طلب می کنند .
همان طور که نعمت ها خود به خود از آسمان به زمین نمی افتند ، از شکایت کردن نیز چیزی عاید اشخاص نمی شود. اگر به ضرب المثل هر چه بکارید همان را درو می کنید » اعتقاد دارید پس به جای شکایت کردن به دنبال خواسته ها و عادتهای قبلی خود بروید . این انتخاب شماست. می توانید به همین روش ادامه بدهید ، دیگران را متهم کنید و همچنان چیزی عایدتان نشود یا می توانید خیلی راحت آن چه را که می خواهید طلب نموده و در راه رسیدن به آن تلاش کنید.
شادها مشتاق تغییر هستند و از تغییر هراسی ندارند.
ثابت ماندن و تغییر نکردن مخالف تمام قوانین طبیعت است . اگر تلاش کنید که همیشه همه چیز ثابت باشد، در این صورت همیشه ناراحت خواهید بود. اگر اجازه دهید ترس از تغییر کردن ، شما را متوقف کند با محروم شدن از خواسته های خود موافقت کرده اید. شما می توانید بر این باور باشید که تغییر موجب آزار افراد می شود و در مقابل آن مقاومت به خرج دهید . یا در عوض می‎توانید تغییرات را با آغوش باز پذیرا باشید و معتقد باشید که وجود آنها به شما کمک خواهد کرد. همه اینها بستگی به این دارد که شما تصمیم بگیرید کدام عقیده را باور کنید.
شکست دلیلی برای دست کشیدن از هدف نیست. شک تنها یک معنی دارد : شما به تمرین و تجربه بیشتری احتیاج دارید ، مشتاق اشتباه کردن باشید و تسلیم نشوید. اجازه ندهید شکست در یک مسأله شما را به گونه ای تحت تأثیر قرار بدهد که همه تلاش های خود را نادیده بگیرید .
*  افراد شاد فرصت ها را می شناسند
اگر نسبت به لحظه حال آگاه هستید و در کنار آن منتظر آینده نیز هستید قادر خواهید بود از فرصت ها سود ببرید . اگر با خود خوری غم گذشته را می خورید چشمانتان به روی امکانات و فرصت های حال بسته خواهد شد و آینده را نیز از دست خواهید داد. زندگی شاد محصول زندگی کردن در لحظه حال است که اگر از آن خوب استفاده شود تکیه گاه و ضریب اطمینانی برای داشتن آینده ای خوب و فوق‎العاده است. اشخاص فقط با آنچه که امروز انجام می دهند می توانند آینده خود را تحت تأثیر قرار دهند. توجه داشته باشید زمان به صورت مساوی و یکسان میان همه تقسیم می شود و آن را بر خلاف پول و طلا و اجناس دیگر نمی توان پس انداز کرد .
*  اشخاص شاد برای آینده برنامه ریزی می کنند
انسان های شاد می دانند که باید تسلط داشتن بر زندگی را تمرین کنند و بر زندگی خود کنترل داشته باشند تا بتوانند در برابر احساساتی مانند قربانی بودن یا بی دفاع بودن مقاوم باشند. برنامه ریزی برای درست انجام دادن کارها ضروری است. برای آنچه که برایتان مهم است برنامه ریزی کنید و به خاطر داشته باشید زمانی اهداف و برنامه ریزی های شما به نتیجه می رسد که آنها را به مرحله اجرا درآورید.

ج ) اصول اجتماعی شادی :
1- روابط اجتماعی با نشاط داشته باشید : کسانی که به درستی مهارتهای عملی ارتباطات اجتماعی را فرا گرفته باشند دارای وسعت فکر و هوش و فراستی خواهند شد که در روابط درون خانواده نیز تأثیر گذاشته و قوه ی دور اندیشی و آینده نگری را در آنها تقویت می نماید .
مهارتهای اجتماعی با نشاط نه تنها شروع و تداوم روابط متقابل مثبت با دیگران را فراهم می آورد بلکه توانائی نیل به اهداف ارتباط با دیگران را نیز در شخص ایجاد می کند و در نهایت باعث شادی درونی می گردد. عوامل ایجاد کننده ی روابط متقابل مثبت به قرار زیر می باشد : لبخند زدن – ادای احترام به دیگران خوب گوش کردن به سخنان دیگران همکاری و م، ‌ظاهر آراسته داشتن و .
مهمترین،‌ زیباترین و شادی آورترین روابط اجتماعی ،‌برقراری روابط خویشاوندی و رخت و آمد با بستگان می باشد برقراری روابط خویشاندی باعث می شود افراد خود را در شبکه ی وسیعی از حمایت اجتماعی ببیند و عواطف خود را نسبت به هم اظهار کنند .
2- در انجمن های خیریه عضو شوید:
گستره ی حمایت از محدوده ی کوچک خانواده آغاز می شود خویشاوندان، ‌همسایگان، ‌شهروندان، فقرا مسکینان، ‌یتیمان و . را نیز می شود.
این حمایت های اجتماعی لذتی به همراه دارد که همه ی وجود انسان را در بر می گیرد و علاوه بر اجر اخروی، فرد به حد اعلای خوشی زندگی که با رضایت ، سرور ، خوشحالی و نشاط همراه است واصل می شود.
3- حتماً اشتغالی برای خود داشته باشید . اشتغال همه ی جنبه های شادی از جمله عاطفه ی مثبت ،‌رضایت از زندگی و عزت‎
نفس را تحت تأثیر قرار می دهد و به نوعی بهداشت روانی را ارتقاء می بخشد .
4- اگر علم هم دارید باز هم م کنید : هم اندیشی در حائل علاوه بر اینکه تصمیمات را پخته می سازد نوعی احترام و توجه به شخصیت دیگر از هم به حساب می آید و باعث شادی می شود .
5- در مراسم شادی حضور داشته باشید : برای انسان روزها و موقعیت هایی شاد و فرح انگیز پیش می آید بعضی از این شادیها در واقع حالت شخصی و درونی است که بر روان او می گذرد،اما برخی دیگر هم متناسب با دین و فرهنگ و آداب و رسوم می باشد و عمومی است از قبیل روزهای عید و میلادائمه و یا مراسم ازدواج .


د- اصول معنوی شادی :
در زندگی احساسی معنا کنید : از بهترین مصادیق معنا دادن به زندگی دین داری است دین بر زندگی معنا و مفهوم واقعی می‎بخشد ،‌چرا که معنا برخاسته از هدف زندگی است و اینکه ما در جستجوی خدا باشیم و همیشه خدا را احساس کنیم و در زندگی‎مان آنچه او می خواهد پیاده نماییم . در حقیقت همان پشتوانه را یافته ایم و به آن تکیه خواهیم کرد . بدین ترتیب همه ی وقایع و رویدادها در صفحات تقویم زندگی مان شرین خواهد بود .
2- خدا با شماست، ‌با او ارتباط برقرار کنید : هدف نهایی زندگی، خداست و تنها اوست که می تواند زندگی را برایمان معنی کند او تنها کسی است که به ما آرامش می دهد نشاط و شادی که در نتیجه ی ارتباط با خداست که دلها آرام می یابد .
3- دعا کنید : در دعا نوعی رابطه ی عاطفی بین انسان و خداوند برقرار می شود و در مواردی این رابطه منحصر به فرد است زیرا بعضی از مشکلات را با نزدیکترین دوستان و اقوام نیز نمی توان در میان گذاشت ولی در دعا آنها را با خداوند در میان گذاشته دست به درگاه او بلند می کنیم و این خود عاملی برای برون ریزی عاطفی در ما می شود و به آرامش و نشاط درونی خواهیم رسید.
4- با یک ذکر انس بگیرید : تکرار عبارت ، دعا یا واژه ای مثبت شیوه ای کهن برای پالایش و تحول ذهن است و (( تمرین معنوی )) نامیده می شود یعنی به جای آنکه اجازه دهیم ذهن روی مشکلات و عواطف گوناگون مکث کند و باقی بماند به تکرار واژه یا عبارتی بپردازیم که به ما کمک کند تا با ادراک عینی تر ،‌فلسفی تر و یا معنوی تر از واقعیت پیوند برقرار کنیم .
شادی در سازمان  ها:
مسایل روانی در چند دهه اخیر بر عملکرد فردی و سازمانی کارکنان تاثیر منفی گذاشته و این مسایل و تاثیر آن در قرن بیست و یک فزاینده است به طوری که برنامه های بهبود سلامتی فقط شامل ارایه خدمات بهداشتی نمی گردد، بلکه بیش از گذشته باید به سلامتی روانی و فکری افراد توجه گردد ، زیرا رفتار افراد تحت تاثیر سلامتی جسمی و روانی آنان قرار می گیرد.
وقتی نیروی انسانی شاغل در سازمان ها و کارخانه ها شاد و سالم باشند بی تردید میزان کارایی آنها نیز افزایش می یابد. سالها پیش پژوهشگران کشورهای صنعتی دریافته بودند که تنظیم میزان روشنایی، دما، رطوبت و سر و صدای اطراف بر افزایش کارایی افراد اثر مستقیم دارد. بنابر این می توان نتیجه گرفت که یک راه بسیار موثر در افزایش بهره وری در محیط کار استفاده از کارکنان شاد است.
شاخص شادی
بر اساس تحقیقی که در ماههای نوامبر و دسامبر سال 2006 میلادی توسط موسسه ای در بریتانیا و از طریق پرسشنامه آنلاین از 1063 نفر (547 نفر مرد و 516 نفر زن )که بین تا 65 ساله بوده و به صورت پاره وقت و تمام وقت در موسساتی با حداقل 20 نفر کارمندانجام گرفته ، شاخص شادی با توجه به پاسخ های افراد امتیاز بندی و به این صورت  تعریف شده که صفر به معنی خیلی نا شاد ،5/3 به معنی ناشاد ، 5/6 به معنی شاد و 10 به معنی خیلی شاد در نظر گرفته شده است.یافته های این تحقیق نشان می دهد که 25% افراد خود را در محیط کار خیلی شاد می دانستند در حالی که حدود نیمی از آنها (56%)نسبتا شاد بوده و 20% آنها در محیط کار ناشاد بودند.73% پاسخگویان "روابط میان همکاران" راعامل کلیدی شادی در سازمان دانسته و"فقدان ارتباط از بالا( مافوق )" به عنوان یکی از مهم ترین علل ناشادی در سازمان ها عنوان گردیده بود.
کاوشی در یافته های تحقیق مذکور بیانگر نکات مهمی است:
1-کوچک زیباست:
افرادی که در سازمان های کوچک (بین 20 تا 100 نفر پرسنل) کار می کنند شاد تر هستند.86% این کارکنان ادعا        می کنند شاد هستند در حالی که 78% کارکنانی که در سازمان هایی با بیش از 1000 نفر کار می کنند خود را شاد تصور        می کنند.
2-هفت سال زحمت در مقابل یک دوره راحتی بلند مدت:
افرادی که مدت زمان زیادی را در یک سازمان کار می کنند کمتر شاد هستند.کارکنانی که به مدت 2 سال یا کمتر در سازمانی مشغول به کار بوده اند به طور متوسط 82% شاد یا خیلی شاد هستند در حالی که افرادی با سلیقه کار 10 سال یا بیشتر در یک سازمان 76% شاد می باشند.
3-رابطه میان شادی و سالهای ایفای نقش در یک شغل:
افرادی که به مدت 8 سال یا بیشتر شغلی را داشتند کمتر از افرادی که به مدت یک سال یا کمتر شغلی را ایفا می کردند ، شادتر بودند(75% در مقابل 83%)
4-شادی در بخش های مختلف کاری:
تفاوت قابل ملاحظه ای میان درجات شادی در کارکنان بخش خصوصی و دولتی وجود ندارد در حالیکه کارکنان بخش های غیر انتفاعی وعام المنفعه شامل هر دو بخش شاخص شادی می باشند (26% کارکنان خیلی شاد و 24% آنها خیلی ناشاد می باشند)
5-هرم بالای سازمانی در مقابل بخش فروش:
85% مدیران با سابقه و هیات مدیره شاد ترین گروه سازمان هستند.در حالی که کارکنان بخش های خدمات و فروش به ترتیب با 83% و 76% در رده های بعدی کارکنان شاد قرار دارند.
6-کارکنان نیمه وقت و کارکنان تمام وقت:
افرادی که به صورت نیمه وقت کار می کنند شادتر از افرادی هستند که تمام وقت کار می کنند.(84% در برابر 79%)
7-ن در برابر مردان:
82% ن شاغل احساس می کنند که شاد هستند در صورتی که این نسبت در میان مردان 78% می باشد.
8-سن کارکنان:
85% افراد بالای 55 سال در کار خود شاد هستند.شاید به این دلیل که آنها به انتها و قله ی دوره ی زندگی خود رسیده اند.
در این تحقیق 10 عامل وجود دارد که افراد را شاد می کند و 10 عامل نیز وجود دارد که افراد را ناشاد می کند.
عواملی که افراد را شاد می کندعبارتند از:
1-همکاران پشتیبان و صمیمی
2-کار لذت بخش
3-رییس یا مدیر خوب
4-تعادل کاری و زندگی مناسب
5-کار متنوع
6-اعتقاد به اینکه کاری که انجام می دهیم با ارزش است.
7-احساس اینکه کاری که انجام می دهیم باعث ایجاد تفاوت می شود.
8-بخشی از یک تیم موفق بودن
9-شناسایی موفقیت های بزرگی که حاصل می شود.
10-حقوق رقابتی
عواملی که افراد را ناشاد می کندعبارتند از:
1-فقدان ارتباط از بالا(مافوقها)
2-حقوق غیر رقابتی
3-عدم شناسایی موفقیت هایمان
4-مدیر یا رییس نامناسب
5-توسعه فردی کم
6-نادیده گرفته شدن ایده ها
7-عدم ایجاد فرصت برای عوامل و مجریان فعال
8-فقدان مزایا
9- لذت بخش نبودن کار
10- احساس اینکه کاری که انجام می دهیم باعث ایجاد تفاوت نمی شود.

ب-هوش هیجانی:
یک راه برای کاهش هیجان وجود دارد،همانطور که افراد برای شاد بودن و تمرین شادی در کار آموزش دیدند،شادی باعث افزایش کنترل هیجان و احساس برای افراد می شودو خود کنترلی را بهبود می بخشد.
ج-افزایش تمرکز:
شادی باعث افزایش توانایی تمرکز بر شغل و حل مشکلات می شود.افراد شاد کمتر وقتشان را تلف می کنند و بیشتر در جریان امور قرار می گیرند.
د-عشق به کار:
شادی در کار محیطی را برای کارکنان ایجاد می کند که در آنجا کار خود را با عشق و علاقه انجام می دهند.وقتی فردی روزانه 8 ساعت و در هر هفته 5 روز صرف کار می کند،کار به عنوان بخش مهمی از زندگی وی محسوب می شود.
ه-ارزیابی موقعیت خود:
دلیلی که باعث می شود افراد کارشان را دوست داشته باشند این است که مدیریت به آنها فرصت استفاده از شادی را در زندگیشان در ضمن کار می دهد.شادی به کارکنان امکان می دهد تا موقعیت خود را در کار ارزیابی کنند و احساس خوبی نسبت به مسئولیت ها و وظایفشان داشته باشند.
و-احساس قدردانی:
یکی از عناصر تشکیل دهنده شادی "قدردانی" است.زمانی که شما باعث می شوید کسی احساس قدردانی کند،او احساس بهتری درباره ی خود و کاری که انجام می دهد خواهد داشت و خود را بخشی از شراکتی تصور خواهد کرد که درآن همکاران و خریداران محصولات و خدمات سازمان نیز سهیم هستند.
اقدامات موثر برای شاد بودن در محیط کار:
حال که دانستیم شاد بودن مزایای زیادی دارد چه کنیم تا در محیط کار شاد باشیم؟
اقداماتی که کارکنان بایستی انجام دهند تا در محیط کار شاد باشندعبارتند از:
1-سعی کنید خوش بین باشید.
2-نگرش خود را تغییر دهید.
3-قدردان و سپاسگزار شغلتان باشید.
4-از "خود انتقادی" اجتناب کنید.
5-نسبت به همکارنتان گذشت داشته باشید.
6-به احترام خودتان بایستید (به خودتان احترام بگذارید)
7-غیبت و سخن چینی نکنید.
8-دوستانه رفتار کنید.
9-منتظر تغییر بوده و آماده تغییر باشید.
10-اگر از کارتان خسته شده اید و کارتان شما را شاد نمی کندآن را ترک کنید.

نتیجه گیری:
با اینکه شادی و نشاط احساسی درونی است که اگر خود افراد نخواهند،هیچکس قادر نخواهد بود آنها را به شادی وادار کند، ولی با توجه به ارتباط مستقیم شادی کارکنان با بهره وری سازمان ها و اینکه ثابت گردیده "سازمان هایی که دارای کارکنان شاد تری هستند،بهره ور ترند"،لذا سازمان ها و مدیرانی که به دنبال افزایش بهره وری هستند،می توانند با صرف حداقل هزینه و ایجاد محیطی شاد که در آن افراد راحت تر شادی خود را به دست بیاورند،درجهت ارتقای سازمان خود بکوشند.

 

 


تبلیغات

آخرین ارسال ها

آخرین جستجو ها

من رضا هستم هاستینگ خوب تحریرِخیال هدیه، بررسی، انتخاب و خرید آنلاین کادو و هدیه مسیر سبز (راهی به سوی خوشبختی) دانلود بازی و برنامه اندروید | وبلاگ هزار و یک دانلود وبلاگ رسمی پرشیا خودرو آزمایشگاه کنترل دیجیتال دانستنی های حقوقی کیف و کفش تابستانی